Kamyon üst yapılarının (beton pompası, beton mikseri, vinç, tanker vb) ihraç kayıtlı satışları.

Ymm. Ali Alıç

alialic@aa-ymm.com

I. GİRİŞ

Beton pompası, beton mikseri, vinç, tanker vb  araç üstü imalat yapan bir çok imalatçı firmanın, kamyon dahil ihraç kayıtlı satış yapıp yapamayacağı konusunda uygulamada bir çok sorun yaşadığı bilinmektedir. Bu makalede, söz konusu imalatçıların ihraç kayıtlı satışları nasıl yapmaları gerektiği üzerinde durulmuştur.

II. MEVZUAT

Bilindiği gibi, 3065 sayılı KDV Kanunun 11/1-c maddesinde ihraç kayıtlı satışlara ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Konu hakkında KDV Uygulama Genel Tebliğinde de aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi gereğince; ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait KDV, ihracatçılar tarafından ödenmez.

Bu kapsamda yapılan teslimlerle ilgili olarak düzenlenen faturaya;

"3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir." ifadesi yazılır.

Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek KDV, ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz.

İhracatçılara mal teslim eden imalatçıların terkin ve iade işlemleri ihracatın gerçekleşmesinden sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı, mükellefin ihraç kaydıyla teslimin yapıldığı dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır.

İhraç kaydıyla teslimlere ait faturanın esas itibarıyla ihracatçı firmanın düzenlediği fatura tarihinden önceki bir tarihte düzenlenmiş olması gerekir.

İhracat, gümrük beyannamesinin kapanma tarihi itibarıyla gerçekleştiğinden, süresinde ihraç edilmek kaydıyla bu tarih itibarıyla ihraç kaydıyla teslim nedeniyle tecil edilen vergi, terkin edilebilir hale gelir. Ödenecek KDV çıkmaması nedeniyle tecil edilecek vergisi bulunmayan mükellefler ise bu tarihten itibaren iade talep edebilirler.

İhraç kayıtlı satış uygulamasından yararlanacak satıcılar

Tecil-terkin uygulamasından “imalatçı” vasfını haiz satıcılar yararlanabilir.

İmalatçının;

- Sanayi siciline kayıtlı ve sanayi sicil belgesini haiz olması veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınmış çiftçi kayıt belgesi, gıda işletmesi kayıt belgesi ve işletme onay belgelerinden (üretici belgesi) herhangi birine sahip olması, (Bu belgeler sonraki bölümlerde “imalatçı belgesi” olarak anılacaktır.)

- İlgili meslek odasına kayıtlı bulunması,

- Üretimin yapıldığı dönemde yürürlükte bulunan Sanayi Sicil Tebliğlerinde öngörülen sayıda işçi çalıştırması ve gerekli araç parkına sahip olması veya kapasite raporundaki üretim altyapısına sahip olması, gerekmektedir.

Bu şartlara sahip olan imalatçılarca, ihraç kaydıyla ihracatçılara mal teslim edilen dönemde ve bir defa olmak üzere “imalatçı belgesi” ve ilgili meslek odasına üyelik belgesinin birer örneği, ilgili dönem KDV beyannamesinin verilme süresine kadar bağlı oldukları vergi dairesine bir dilekçe ekinde verilir.

İmalatçılar, ihraç kaydıyla teslim ettikleri malların bir kısmını piyasadan hazır olarak satın alabilirler. Bu durumda, imalatçıların bizzat ürettikleri mallar için tecil-terkin uygulaması yapılır. Piyasadan hazır olarak alıp sattıkları mallar için tecil-terkin işlemi uygulanmaz.

Uygulama Kapsamına Giren Mallar

Tecil-terkin işlemleri imalatçıların ihraç kaydıyla satışını yaptıkları mal teslimlerine uygulanır. Satıcının ihraç kaydıyla satışını yaptığı malın, ihraç edilen nihai mamul olması gerekir. Bu şartı taşımayan teslimlerde tecil-terkin işlemi uygulanmaz.

İhraç kaydıyla teslimi yapılan malın, ihracat faturası ve gümrük beyannamesinde yer alan malla aynı olması gerekir. Aynı olmasına rağmen fatura ve/veya gümrük beyannamesinde farklı belirtilmesi halinde, ihraç kaydıyla teslim edilen mal ile ihraç edilen malın aynı olduğunun, bu konuya münhasır vergi inceleme raporu veya YMM raporu ile tespiti istenir.

İhracatçı, ihraç kaydıyla aldığı malı imalatçının teslim ettiği şekilde ihraç etmelidir. İhraç kaydıyla teslim edilen malın eklentisi veya ayrılmaz parçası niteliğindeki mallar ile ihraç malı için ambalaj maddesi veya malzemesi olarak kullanılan malların 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında teslimi mümkündür. Ancak, bu malların tesliminde tecil-terkin uygulanabilmesi için, asıl malın 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında tecil-terkin uygulanarak satın alınması ve yurtdışındaki müşteri adına düzenlenen faturada ve gümrük beyannamesinde asıl malla birlikte bu nitelikteki malların da yer alması gerekir.

Örnek : İhracatçı (A)'nın yurtdışındaki müşterisinin siparişi üzerine, (B) fabrikasından ihraç kaydıyla teslim aldığı şasi kamyona, (C) fabrikası tarafından da ihraç kaydıyla teslim edilen kasa monte edilmiştir. İhracatçı (A)'nın yurtdışındaki müşterisi adına düzenlediği faturada şasi kamyon ile kasanın ayrı ayrı gösterilmesi ve bu malların gümrük beyannamesinde belirtilen şekilde ve imalatçıların ad ve unvanıyla yer alması halinde, söz konusu malların Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında işlem görmesi mümkündür.

III. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Yukarıda izah edilen yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı gibi, kamyon üstü ekipman üreten “üst yapı imalatçılarının” imal etmiş oldukları beton pompası, beton mikseri, vinç, damper, tanker, frigo kasa vb üst yapı imalatını ihraç kayıtlı olarak satabilmeleri için,

1. İmalatçı olması, bunu tevsik eden Sanayi Sicil Belgesine sahip olması, ilgili meslek odasına (Sanayi Odasına) kayıtlı olması,
2. Geçerli kapasite raporuna sahip olması (ve kapasite raporunda beton pompası, beton mikseri, vinç, damper, frigo kasa vb üst yapı imalatını yaptığı hususunun yer alması)

Gerekmektedir.

Bu şartları taşıyan imalatçıların, imal ettikleri söz konusu üst yapı unsurlarını KDV Kanunun 11/1-c maddesine göre ihraç kayıtlı olarak satmalarında hiç bir yasal sakınca bulunmamaktadır.

Ancak, uygulamada bazen, söz konusu üst yapı unsurlarının şasi kamyon üzerine monte edildikten sonra ihraç kayıtlı satışı talep edilmektedir.

Bilindiği gibi, uygulamada söz konusu imalatçı kurumların genelde ÖTV siz kamyon alma yetkisi de bulunmaktadır. Konuyla ilgili 1 sıra numaralı ÖTV Tebliğinde, “Türkiye'de kayıt ve tescil edilmemiş motorlu araçlar üzerinde tadilat veya ek imalat yapmak suretiyle motorlu araç ticaretiyle uğraşan kişi ve kurumların da bulunduğu,  söz konusu kurumların motorlu araçların tadilatını veya bu araçlarla ilgili ek imalat yaptıklarını gösteren sanayi sicil belgesi sahibi olmaları şartıyla, durumlarını tevsik eden belgelerle birlikte Maliye Bakanlığına (Gelirler Genel Müdürlüğü) başvurmaları halinde  söz konusu mükelleflere, kayıt ve tescile tabi olan motorlu araçların tadilatı veya ek imalatını yaparak bunları satmak üzere alımında veya ithalinde ÖTV uygulanmaması gerektiğine dair bir yazı verileceği, bu yazının bir örneği, Maliye Bakanlığınca mükellefin ÖTV yönünden bağlı olduğu vergi dairesine gönderileceği, Maliye Bakanlığından söz konusu yazıyı alan mükelleflerin, trafik şube ve bürolarına kayıt ve tescil edilmemiş taşıt araçlarını tadilat ya da ek imalat yaparak satmak üzere iktisap veya ithalatlarında, bu yazının aslını veya noter tarafından onaylı bir örneğini satıcıya veya gümrük idaresine vermek suretiyle ÖTV ödemeksizin işlem yaptırabilecekleri” hususları düzenlenmiştir.

Bu nedenle, ÖTV siz kamyon satın alma izni bulunan söz konusu imalatçıların, kamyon üzerine monte edilen üst yapı unsurlarıyla birlikte bir bütün olarak ihraç kayıtlı satış yapıp yapamayacağı sorunu karşımıza çıkmaktadır. Bilindiği gibi 4760 sayılı ÖTV Kanunun 8/2 inci maddesinde, imalatçı şartı anamaksızın "ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallara ait özel tüketim vergisi, mükelleflerce ihracatçılardan tahsil edilmemesi sartıyla, bu mükelleflerin talebi üzerine vergi dairesince tarh ve tahhakkuk ettirilerek tecil olunur" hükmü yer almaktadır. Söz konusu madde hükmüne göre, ÖTV açısından ihraç kayıtlı satış yapılabilmesi için "imalatçı olma şart"ı aranmamaktadır. Bu nedenle bir çok üst yapı imalatçısı firmalar kamyon üzerine monteli vaziyette tek bir fatura ile ihraç kayıtlı satış yapmak istemektedir. Hatta uygulamada bir çok üst yapı imalatçısının, kamyon üzerine monteli beton pompası satışlarını ihraç kayıtlı olarak yaptığı da görülmektedir. Ancak, söz konusu satışlarla ilgili tecil-terkin veya KDV iadesi aşamasında bir çok sorunla karşılaştığı da bilinmektedir.

Karşılaşılan en büyük sorun; ÖTV yönünden değil, KDV iadesi açısından ortaya çıkmaktadır. ÖTV kanunu, II sayılı liste kapsamı taşıtların ihraç kayıtlı satışında imalatçı şartı aramazken KDV Kanunun imalatçı şartı aramaktadır. Bu nedenle ihraç kayıtlı satışı yapılan üst yapılı kamyona isabet eden KDV, üst yapı imalatçısının "kamyon imalatçısı olmadığı gerekçesiyle" iade edilmemektedir. Başka bir deyişle ihraç kayıtlı satışlarda, KDV kanunu ile ÖTV kanunu farklı düzenlemeler içermektedir.  KDV Kanunun  11/1-c maddesinde yer alan ihraç kayıtlı satış müessesesi, sadece satışa konu malı imal eden mükelleflere tanınmış bir uygulamadır. Kamyon üstü üst yapı imalatı yapan mükelleflerin sanayi sicil belgesinde ve kapasite raporunda, üretim konusu olarak  “kamyon imalatı” yer almadığı için, bu mükelleflerin kamyona isabet eden KDV iadesi için ihraç kayıtlı satış müessesesinden yararlanılması mümkün gözükmemektedir. Bu nedenle, bir beton pompası imalatçısının kamyon üzeri monteli olarak yapmış olduğu ihraç kayıtlı satış için, kamyona isabet eden yüklenilen KDV yi iade olarak geri alması mümkün değildir.

Çözüm nedir?

Aslında ihraç kayıtlı satışlarda “ihracatçı” mükellefler sorun yaşamamaktadır. Tüm sorunu imalatçılar yaşamaktadır. Çünkü ihracatçı kurum mal tedarikinde KDV ve öTV ödemediği için, yapmış olduğu ihracatla ilgili KDV iadesi ve ÖTV tecil-terkin sorunu yaşamamaktadır.

İmalatçı mükelleflerin böyle bir sorunla karşılaşmamaları için “ihraç kayıtlı satışlarda” çok dikkatli davranmaları gerekmektedir. Satış faturasında yer alan her bir malın imatçısı olup olmadığı, söz konusu ihracata konu malın kapasite raporunda yer alıp almadığına bakması gerekmektedir.

KDV Uygulama Genel Tebliğinde verilen örnekte belirtildiği gibi, imlatçı mükellefin kamyon üzeri monteli beton pompasını, beton mikserini, vinci veya tankeri tek kalemde ihraç kayıtlı olarak satmak yerine, sadece üst yapı unsurunu ihraç kayıtlı olarak satması gerekmektedir.

2015-02-23 16:35:46